Ngăn chặn hoạt động sản xuất, kinh doanh phân bón giả, kém chất lượng, nhập lậu: Cần phối hợp đồng bộ, kịp thời và hiệu quả hơn.

Vẫn diễn biến hết sức phức tạp

“Đây không chỉ là vấn đề nhận được sự quan tâm đặc biệt của cử tri, những người nông dân trực tiếp sản xuất, của các doanh nghiệp mà đã trở thành vấn đề nhận được sự quan tâm của cả Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương trong thời gian qua” – Ông Trần Hữu Linh chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương.

Thẳng thắn, ông Linh nhận định, hiện nay tình hình sản xuất, kinh doanh phân bón giả, phân bón kém chất lượng, phân bón nhập lậu vẫn diễn biến phức tạp, gây bức xúc và làm thiệt hại cho nông dân, ảnh hưởng xấu đến sản xuất nông nghiệp và môi trường.

Từ thực tế công tác kiểm tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực này, theo ông Linh, các hành vi vi phạm rất phức tạp, từ kinh doanh phân bón giả không có giá trị sử dụng, phân bón có chất lượng không phù hợp với tiêu chuẩn công bố áp dụng, phân bón không giấy phép sản xuất,… đến không đăng ký thành lập hộ kinh doanh trong những trường hợp phải đăng ký theo quy định, bán phân bón phải có dấu hợp quy nhưng không có dấu hợp quy,…

Đặc biệt là hành vi kinh doanh các loại phân bón nhập khẩu có nhãn gốc bằng tiếng nước ngoài nhưng không có nhãn phụ bằng tiếng Việt Nam hay người trực tiếp bán phân bón không có giấy chứng nhận bồi dưỡng chuyên môn phân bón, không niêm yết thông báo phát hành hoá đơn, để lẫn phân bón với các hàng hoá khác, ghi nhãn mập mờ về thành phần, chỉ tiêu chất lượng, ghi bằng tiếng nước ngoài nhằm gây nhầm lẫn về xuất xứ, lợi dụng lòng tin của người nông dân áp dụng khuyến mại, bán trả tiền sau để tiêu thụ phân bón giả, kém chất lượng. Hơn thế, các đối tượng thường xuyên thay đổi địa điểm sản xuất, gia công, đóng gói hoặc thuê tại các địa bàn xa khu vực dân cư để trốn tránh sự kiểm tra của các lực lượng chức năng.

Đưa số liệu minh chứng cho tình hình phức tạp hiện nay, ông Linh cho biết, trong năm 2018, chỉ riêng lực lượng QLTT đã kiểm tra, xử lý trên 1.000 vụ vi phạm về phân bón còn trong 4 tháng đầu năm 2019 (thống kê chưa đầy đủ), đã có 21 vụ vi phạm bị xử lý.

Nhiều giải pháp quyết liệt

Trước thực trạng trên, từ tháng 02/2017, Chính Phủ đã ban hành Nghị định 15/2017/NĐ-CP phân công Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT) quản lý nhà nước về phân bón, bao gồm phân bón vô cơ, phân bón hữu cơ và phân bón khác. Tại Nghị định này, Bộ Công Thương được giao trách nhiệm phối hợp với Bộ NNPTNT xây dựng các chiến lược, quy hoạch, chương trình, kế hoạch và chính sách đối với sản xuất phân bón vô cơ và chỉ đạo các cơ quan QLTT phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan thanh tra, kiểm tra việc tuân thủ pháp luật trong hoạt động buôn bán phân bón trên địa bàn.

Sau đó 2 tháng, tháng 4/2017, Thủ tướng tiếp tục ban hành Chỉ thị số 15/CT-TTg về một số nhiệm vụ, giải pháp cấp bách trong quản lý chất lượng vật tư nông nghiệp. Thực hiện Chỉ thị, tháng 9/2017, Bộ Công Thương ban hành Chỉ thị số 10/CT-BCT về việc tiếp tục tăng cường triển khai công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực phân bón vô cơ. Bộ Công Thương cũng chỉ đạo thực hiện nhiều đợt cao điểm kiểm tra và xử lý vi phạm trong sản xuất, gia công phân bón vô cơ; chỉ đạo Sở Công Thương các tỉnh, thành phố tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm trong kinh doanh vật tư nông nghiệp, tập trung kiểm tra, xử lý vi phạm việc thực hiện các quy định của pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân kinh doanh mặt hàng phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, thức ăn chăn nuôi…

Với lực lượng QLTT, ông Trần Hữu Linh cho biết, ngày từ đầu năm 2017, trên cơ sở chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công Thương, Cục QLTT (nay là Tổng cục QLTT) đã có nhiều văn bản chỉ đạo Chi cục QLTT các tỉnh, thành phố (này là Cục QLTT các tỉnh, thành phố) trực thuộc trung ương chủ động phối hợp với cơ quan Công an, Thanh tra Sở NNPTNT, Thanh tra Sở Khoa học và Công nghệ, Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng… tăng cường kiểm tra nhằm ngăn chặn tình trạng sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp nhập lậu, giả, kém chất lượng. Kiểm tra việc chấp hành các quy định về điều kiện sản xuất, kinh doanh, về chất lượng hàng hoá, việc thực hiện các quy định về hoá đơn, nguồn gốc hàng hoá, về ghi nhãn hàng hoá…

Qua công tác quản lý địa bàn, các Cục QLTT đã phân loại đối tượng để xây dựng kế hoạch kiểm tra, xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật; đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền các văn bản quy phạm pháp luật nhằm nâng cao nhận thức cho các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh phân bón trên địa bàn, tổ chức cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh ký cam kết không kinh doanh phân bón nhập lậu, phân bón giả, phân bón kém chất lượng và tổ chức kiểm tra sau khi ký cam kết, xử lý các tổ chức, cá nhân vi phạm.

Cần sự vào cuộc đồng bộ

Mặc dù các cơ quan chức năng từ trung ương đến địa phương đã chủ động vào cuộc kiểm tra, xử lý hoạt động sản xuất, kinh doanh phân bón giả, kém chất lượng, phân bón nhập lậu, tuy nhiên, theo ông Linh, để đạt được hiệu quả cao hơn, cần có sự phối hợp đồng bộ, kịp thời và hiệu quả hơn nữa giữa các cơ quan chức năng.

Riêng lực lượng QLTT, dù chỉ là một trong những lực lượng phối hợp, song đã và sẽ có những giai pháp quyết liệt, hiệu quả hơn.

“Chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Cục Hoá chất, Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương) theo dõi, đánh giá việc áp dụng Nghị định 55/2018/NĐ-CP ngày 16/4/2018 của Chính Phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phân bón để kịp thời kiến nghị sửa đổi khi có những vấn đề tồn tại, hạn chế gây khó khăn cho công tác kiểm tra, xử lý vi phạm trong sản xuất, kinh doanh phân bón” – ông Linh nói và cho biết, cùng đó, QLTT cả nước sẽ tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm. Đặc biệt là phối hợp chặt chẽ với các đơn vị thuộc Bộ NNPTNT, các đơn vị liên quan kiểm tra các doanh nghiệp sản xuất, gia công phân bón và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong sản xuất, kinh doanh phân bón.

Cùng đó, QLTT cả nước sẽ tăng cường công tác quản lý địa bàn, chủ động kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật trong sản xuất, kinh doanh phân bón, kịp thời phát hiện và xử lý các đối tượng sản xuất, kinh doanh phân bón giả, phân bón kém chất lượng. Trong công tác tuyên truyền, Tổng cục QLTT đã chỉ đạo các Cục QLTT thông qua công tác kiểm tra, kiểm soát kết hợp công tác thông tin, tuyên truyền các văn bản quy phạm pháp luật nhằm nâng cao nhận thức cho các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh phân bón.

Tổ chức cho các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh phân bón ký cam kết không kinh doanh phân bón nhập lậu, phân bón giả, phân bón kém chất lượng, đồng thời tổ chức kiểm tra sau khi ký cam kết, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm cam kết đã ký. Đồng thời, phối hợp với Hiệp hội Phân bón Việt Nam và các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh phân bón trong việc cung cấp thông tin về các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh phân bón giả, phân bón kém chất lượng để tổ chức kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật.