"Núi" thuốc lá lậu 6 triệu bao bị mắc kẹt ở Việt Nam

Quyết định 20 quy định "việc thực hiện tiêu hủy thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu là thuốc lá giả, thuốc lá không đảm bảo chất lượng và thí điểm bán đấu giá thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu còn chất lượng để xuất khẩu ra nước ngoài". Nội dung mới tại quyết định là: Thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu đảm bảo chất lượng được thực hiện bán đấu giá để xuất khẩu ra nước ngoài.

Tuy nhiên, quyết định trên khiến các địa phương gặp khó vì yêu cầu tổ chức giám định. Nguyên nhân bởi việc mời cơ quan có thẩm quyền đánh giá chất lượng tới địa bàn tỉnh rất khó khăn, chi phí thuê cơ quan chuyên môn có thẩm quyền rất cao. 

Chưa kể, thuốc lá nhập lậu là thuốc lá ngoại với rất nhiều chủng loại, nhãn hiệu khác nhau. Trong khi tiêu chí xác định chất lượng thuốc lá hiện hành chỉ áp dụng với thuốc lá sản xuất trong nước hoặc thuốc nhập khẩu theo tiêu chuẩn nội địa của Việt Nam.

Điều này khiến các đơn vị không có cơ sở xác định điều kiện có được phép đấu giá xuất khẩu ra nước ngoài hay không.

Thực tế là cho tới nay, kể từ khi Quyết định 20/2018/QĐ-TTg có hiệu lực từ 15/06/2018 thì cũng chưa xuất khẩu được trường hợp nào.

Vấn đề khác theo Bộ Tài chính là thực tế hiện nay, lượng thuốc lá nhập lậu bị bắt giữ, tịch thu chủ yếu tập trung tại khu vực biên giới Tây Nam, giáp với Campuchia, chủ yếu là nhãn hiệu JET và HERO, chiếm trên tới 80-90% tổng lượng thuốc lá nhập lậu vào Việt Nam. Căn cứ Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với thuốc lá điếu ban hành kèm, các loại thuốc lá nhập lậu nêu trên đều không phù hợp với Quy chuẩn. 

Cụ thể, Quy chuẩn chỉ cho phép hàm lượng tối đa Tar trong khói 01 điếu thuốc lá là 16,0 mg và hàm lượng tối đa Nicotin trong khói 01 điếu thuốc lá là: 1,4 mg. Thế nhưng, hàm lượng các chất trên của 2 loại thuốc JET và HERO đều vượt ngưỡng.

Trong khi ấy, quy định tại quyết định 20 là: Các lô hàng bị tịch thu bán đấu giá để tái xuất chỉ được xuất khẩu qua các cửa khẩu cảng biển, cảng hàng không; không được xuất qua cửa khẩu đường bộ. Điều này theo đánh giá là khó có khả năng thực hiện được do các loại thuốc JET và HERO chủ yếu được sản xuất để phục vụ người dân Campuchia và các tỉnh Miền Tây của Việt Nam.

Qua đó, Bộ Tài chính thấy cần thiết phải sửa đổi, bổ sung Quyết định số 20/2018/QĐ-TTg. Bộ này đưa ra 2 phương án, 1 là trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định bãi bỏ Quyết định số 20/2018/QĐ-TTg. Điều này đồng nghĩa các đơn vị sẽ tiếp tục thực hiện việc tiêu hủy toàn bộ thuốc lá nhập lậu bị tịch thu theo Quyết định 2371/QĐ-TTg.

Phương án 2 là trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định thay thế Quyết định số 20/2018/QĐ-TTg theo hướng giao quyền chủ động trong việc lựa chọn phương án tiêu hủy hoặc bán đấu giá để xuất khẩu cho cơ quan có thẩm quyền ra quyết định tịch thu.